wyszła na moment

- wyszła na moment she went out a. left for a moment

- zawahał się na moment he hesitated momentarily

- wrócę za moment I’ll be back in a moment

- lada moment spadnie deszcz it’ll rain any moment now

- czekać na właściwy moment to bide one’s time

- wybrać niewłaściwy moment na oświadczyny to mistime one’s proposal

- zrobię to we właściwym momencie, nie martw się I’ll do it at the right moment, don’t worry

- to nie jest odpowiedni moment na dyskusję this is not the right moment to argue

- w pewnym momencie rozważał nawet powrót do domu at one point he even considered going home

- wielki moment w historii Polski a great moment in Polish history

- moment kulminacyjny climax

- decydujący moment the crunch

- w decydującym momencie zawsze się wycofujesz when it comes to the crunch, you always back out

- akcja ma swoje dramatyczne momenty the narration has its dramatic moments

- były w filmie momenty, kiedy… there were places in the film, where…

- momentami film jest nudny the movie tends to be boring at times

- □ moment bezwładności Fiz. moment of inertia

- moment magnetyczny magnetic moment

- dodatni moment sił Fiz. positive moment of force

* * *

1. (= moment) moment, instant, while; pot. second, minute; co chwila l. co chwilę every now and then; co chwila spoglądał na zegar he kept looking at the clock; krótka chwila short moment; lada chwila (at) any time l. moment; na chwilę for a moment l. minute; przez chwilę for a moment l. minute l. second; przed chwilą l. chwilę temu a moment l. minute ago; wyszła przed chwilą she just left; she left a moment l. minute ago; po chwili a moment later; w jednej chwili at once; w ostatniej chwili at the last moment l. second; w tej chwili at the moment; (= niezwłocznie) right now, this instant, immediately; w owej chwili at that moment; w tejże chwili just then; nie w tej chwili not just now; za chwilę in (just) a moment l. second; shortly; ani przez chwilę not for a moment l. instant; (aż) do ostatniej chwili till the (very) last moment; bez chwili wahania without a moment's hesitation; z każdą chwilą with each moment; zostań chwilę! stay a moment!; żyć chwilą live for the moment.

2. (= szczególny czas) moment, occasion, time; chwila prawdy moment of truth; chwila radości time of rejoicing; smutna/uroczysta chwila sad/solemn moment; czekać na właściwą chwilę wait for the right moment.

- radio nie działało, chociaż baterie były dobre the radio wasn’t working even though the batteries were still good

- mieć dobre zdrowie a. cieszyć się dobrym zdrowiem to be healthy a. in good health

- to dobry środek na przeziębienie it’s a good remedy for colds

- pochodzić z dobrej rodziny a. z dobrego domu to come from a good family

- dobre dziecko a good a. well-behaved child

- dobre maniery a. obyczaje good manners

- liczą się dobre maniery good manners count

- ze względu na dobre obyczaje sprawie nie nadano rozgłosu to spare (any) embarrassment the case was hushed up

- w dobrym stylu in good style

- przynoszenie gospodyni kwiatów wciąż jest w dobrym stylu a. tonie it’s still good form to give the hostess flowers

- dobry gust a. smak good taste

- w dobrym guście [ubiór, makijaż, wnętrze] in good taste

- zmierzać ku dobremu to be going a. heading in the right direction

- wszystkiego dobrego all the best

- wszystkiego najlepszego best wishes

- wszystkiego najlepszego z okazji a. w dniu urodzin Happy Birthday!

- wszystkiego dobrego/najlepszego z okazji świąt (Bożego Narodzenia) Merry a. Happy Christmas!

- wszystkiego dobrego/najlepszego z okazji Nowego Roku Happy New Year!

- surowe warzywa i owoce są dobre dla zdrowia raw fruit and vegetables are good for your health

- zrobić coś dobrego dla kogoś to do sb a good turn

- zmiana na lepsze a change for the better

- zmienić się na lepsze to change for the better

- nie martw się, teraz wszystko zmieni się na lepsze don’t worry, everything will get better a. improve from now on

- wyjść komuś/czemuś na dobre to do sb/sth good

- nie okazywał strachu, co zwykle wychodziło mu na dobre he never showed any fear, which usually paid off

- zmiana pracy nie wyszła mu na dobre changing jobs didn’t do him any good

- nic dobrego z tego nie wyjdzie a. nie będzie no good will come (out) of it

- nie wróżyć nic dobrego to not augur well

- mina ojca nie wróżyła nic dobrego the expression on father’s face didn’t augur well

- nie wróżył sobie nic dobrego po tej rozmowie he didn’t expect anything good to come out of the talk

- w najlepszym razie a. wypadku at best

- wełna/drewno w dobrym/najlepszym gatunku the good/best quality wool/timber

- dobry gatunek wina good wine

- to nie jest dobry/najlepszy moment it’s not a good time/the most suitable moment

- jest teraz dobry czas na żniwa this is a good time for the harvest

- każdy pretekst jest dobry any excuse will do

- może to będzie dobre zamiast młotka? maybe this will do instead of a hammer?

- gorączka spadła, to dobry znak his/her temperature’s gone down, that’s a good sign

- dobre chęci a. zamiary good intentions

- mimo najlepszych chęci, nie udało mi się tego zrobić try as I might, I couldn’t do it

- mieć dobre serce to be kind-hearted

- był dobry dla zwierząt he was good to animals

- bądź tak dobry i podaj mi książkę would you (be so kind as to) pass me that book?

- zasługiwać na lepsze traktowanie to deserve better (treatment)

- dobrym traktowaniem zdobędziesz ich zaufanie you’ll gain their confidence by treating them well

- radzę ci po dobremu – oddaj pieniądze I’m telling you for your own good – give back the money

- poszukać sobie lepszego fachu to look for a better trade a. profession

- dobry lekarz/nauczyciel a good doctor/teacher

- być dobrym z francuskiego to be good at French

- być lepszym z matematyki niż z historii to be better at maths than history

- być dobrym w tenisie/siatkówce to be good at tennis/volleyball

- być dobrym w swoim fachu to be good at one’s job a. trade

- dobre oceny good marks

- cieszyć się dobrą sławą to have a good reputation

- przedstawić a. ukazać kogoś/coś w dobrym/w najlepszym świetle to show a. present sb/sth in the best light

- znać swoje dobre strony to know one’s strengths

- dać się poznać od dobrej/najlepszej strony to reveal a. show one’s good side/one’s finest qualities

- ta tenisistka ma dobre notowania this tennis player has a high rating

- mam ochotę na coś dobrego I feel like something (really) tasty

- ocena dobra/bardzo dobra B/A

- dyplom z oceną bardzo dobrą a first class degree

- czekał na nią dobrą godzinę he waited for her for a good hour

- schudł dobre pięć kilo he’s lost a good five kilos

- świat nie dzieli się na dobrych i złych the world isn’t just made up of the good and the bad

- tłumaczyć komuś coś jak komu dobremu pot. to explain sth to sb very patiently

- tłumaczyłam jak komu dobremu, a on swoje I explained to him as best (as) I could, but it was no use a. it didn’t make any difference

- bardzo dobry Szkol. grade A

- obraca się teraz w lepszym towarzystwie he keeps better company nowadays

- lepszy z niego cwaniak he’s a real sly one a. real crafty bugger pot.

- zakochał się w niej na dobre he really fell for her

- zachmurzyło się a. niebo zachmurzyło się na dobre it’s really clouded over

- rozpadało się na dobre it’s really coming down

- zacząć się bawić w najlepsze to get into the swing of things

- kłamać w najlepsze to lie through one’s teeth

- dobra, dobra, nie wciskaj kitu yeah, yeah, tell it to the marines pot.

- dobra nasza a. dobra jest good for us

■ na dobre i na złe Relig. for better and for worse

- być z kimś na dobre i na złe to stick with sb through thick and thin

- dobre a. dobry sobie! iron. that’s a good one, I like that!

- dość tego dobrego! pot. that’s enough (of that)

- nic dobrego good-for-nothing

- być już dobrym a. pod dobrą datą pot. to be well oiled pot., to be far gone pot.

- iść a. walczyć z kimś o lepsze to compete a. vie with sb

- być w najlepszych rękach to be well looked after

- przenieść się do lepszego świata książk. to go the way of all flesh książk.

- dobremu wszędzie dobrze przysł. a good man is always a happy man

- lepsze jest wrogiem dobrego przysł. the best is the enemy of the good przysł.

- wszystko dobre, co się dobrze kończy przysł. all’s well that ends well przysł.

* * *

( ocena) ≈B

* * *

lepszy

1. (= wysokiej jakości, prawidłowy, pozytywny, sprawny, smaczny, skuteczny, korzystny) good; (= uprzejmy) good, kind ( dla kogoś to sb).

2. dobra godzina a good hour, the better part of an hour, at least an hour; nie było go dobrą godzinę he was out for at least an hour.

3. ( w zwrotach grzecznościowych) bądź tak dobry i... be so good l. kind and..., be a dear and...; dzień dobry! good morning!; dobry wieczór! good evening!; (życzę ci) wszystkiego dobrego l. najlepszego (I wish you) all the best.

4. ( w innych zwrotach) brać l. przyjmować coś za dobrą monetę take sth at face value; być dobrej myśli hope for the best; (być) na dobrej drodze (do czegoś) (be) on the royal road (to sth); być pod dobrą opieką be in good hands, be well taken care of; być z kimś w dobrej komitywie be well in with sb; (być) w dobrych rękach (be) in safe hands; dać komuś dobrą nauczkę teach sb a lesson; dobra opinia good opinion, reputability; dobra partia ( do małżeństwa) good catch; dobra robota fine job; dobra strona good point, strength, advantage ( czegoś of sth); dobra wola goodwill; dobra wróżba good l. happy omen, good sign; dobra wróżka fairy godmother; dobre imię good name, reputability, respectability; dobre maniery l. obyczaje good l. proper manners, social graces; dobry humor l. nastrój good humor, good l. high spirits; dobry interes good deal; dobry obyczaj good custom; dobry omen good l. happy omen; dobry znak good sign; Dobry Pasterz rel. the Good Shepherd; dobrymi chęciami piekło wybrukowane the road to hell is paved with good intentions; dostać dobrą nauczkę learn a lesson; dostać się w dobre ręce end up in good hands; gest dobrej woli goodwill gesture; mieć dobrą prasę have a good press; mieć/utrzymywać dobrą kondycję be/keep l. stay fit, be/keep l. stay in good shape; mieć dobre oko (do czegoś) have a good eye (for sth); mieć dobre oczy have good l. strong eyes; mieć dobrego nosa (do czegoś) have a good nose (for sth); na dobrą sprawę come to think of it, in fact; na dobre for good; na dobre i na złe for better or (for) worse; na frasunek dobry trunek przest. today's wine I drink today, tomorrow's sorrow I bear tomorrow; he that loves wine wants no woes; nic dobrego (z tego nie wyjdzie l. będzie) nothing good (will come out of this); przedstawiać kogoś/coś w dobrym świetle show sb/sth in a good l. favorable light; stare dobre czasy good old days; urodzić się pod dobrą gwiazdą be born under a lucky star; w dobrej wierze in good faith; wykazać się dobrą wolą show goodwill; zrobić dobre wrażenie make a good impression.

szkoln. ( ocena) B; dobry plus l. z plusem B plus, B+; bardzo dobry A.

- pora dnia a time of the day

- pora roku (jedna z czterech) season; (moment w roku) a time of the year

- cztery pory roku the four seasons

- o tej porze dnia/roku at this time of the day/year

- jest ciepło jak na tę porę roku it’s warm for this time of the year

- możesz dzwonić o każdej porze dnia i nocy you can call at any time of the day or night

- pora udoju/karmienia milking/feeding time

- pora śniadania/kolacji breakfast/supper time

- w porze obiadowej at lunchtime

- w porze popołudniowej in the afternoon

- pora deszczowa the rainy season

- w porze lęgowej/godowej during the hatching/mating season

- letnią/zimową porą książk. in the summertime/wintertime

- o tej porze (dnia) at this hour; (roku) at this time of the year

- nigdy nie wstaję o tak wczesnej porze I never get up this early in the morning

- od tej pory (od teraz) from now on; (od tamtego czasu) since then

- od tej pory będę uważał from now on I’ll be more careful

- od tej a. tamtej pory go nie widziałem I haven’t seen him since then

- do tej pory (do teraz) so far; (do wtedy) till that time

- nigdy do tej pory tu nie byłem I haven’t been here before

- najlepsza/najgorsza pora na spacer the best/worst time to go for a walk

- to nie jest (odpowiednia) pora na żarty this is no time for jokes

- nadeszła pora, żeby… the time has come to…

- pora spać! it’s time for bed a. it’s bedtime!

- pora na obiad! it’s time for dinner a. it’s dinnertime!

- na mnie już pora I must be off now

- pora już, żeby ludzie to zrozumieli it’s time people realized it

- najwyższa pora, żeby wyszła za mąż it’s high time for her to get married

- przyszliście w samą porę you’re just in time

- na szczęście w porę skończyłem fortunately I finished in time

- w samą porę! a. najwyższa pora! about time too!

- zrobić coś nie w porę to do sth at the wrong time

- ich wizyta była zupełnie nie w porę they came at the wrong time

- najwyższa pora wracać it’s high time to go back

- pora było się żegnać it was time to say goodbye

- nie pora teraz płakać this is no time for crying

- pojechać do Warszawy/Francji to go to Warsaw/France

- pójść do kina/teatru to go to the cinema/theatre

- pójść do domu to go home

- chodzić do szkoły to go to school

- Anna już wyszła do pracy Anne has already left for work

- podejść do kogoś to come up to a. approach sb

- chodźmy do mnie let’s go to my place

- przyszedł do mnie wczoraj Robert Robert came to see me yesterday

- pójść do lekarza/dentysty/szewca/fryzjera to go to the doctor’s/dentist’s/cobbler’s/hairdresser’s

- pójść do prawnika to go and see a lawyer, to go to see a lawyer

- napisać do kogoś to write to sb

- rzucić/podać piłkę do kogoś to throw/pass a ball to sb

- zatelefonować/zwrócić się do kogoś to phone/address sb

- celować/strzelić do kogoś to aim/shoot at sb

- odprowadzić kogoś do drzwi to see sb to the door

- piąć się do góry to climb up

- podnieść rękę do góry to put one’s hand up

- ręce do góry! hands up!

- włosy zaczesane do góry upswept hair

- odległość od punktu a do b the distance from A to B a. between A and B

- wejść do pokoju/mieszkania to go into a. enter a room/flat

- wsiąść do samochodu to get into a car

- wsiąść do autobusu/pociągu/samolotu to get on(to) a. board a bus/a train/a plane

- włożyć coś do koperty/walizki/szafy/kieszeni to put sth in(to) an envelope/a suitcase/a wardrobe/one’s pocket

- wlać wodę do filiżanki/butelki/czajnika to pour water into a cup/bottle/kettle

- wsypać cukier do herbaty/kawy to put sugar in(to) one’s/sb’s tea/coffee

- wlać komuś coś do gardła to pour sth down sb’s throat

- zostanę tutaj do jutra/poniedziałku/wiosny I’ll be here till a. until tomorrow/Monday/spring

- mieszkał w Krakowie do śmierci he lived in Cracow to the end of his life

- skończę tłumaczenie do środy I’ll finish the translation by Wednesday

- do rozpoczęcia meczu zostało pięć minut it’s/it was five minutes to the beginning of the match

- do jutra/do czwartku! see you tomorrow/Thursday!

- do widzenia a. zobaczenia! goodbye!; see you! pot.

- do tego czasu nie wolno ci wychodzić z domu until then you mustn’t go out

- do tego czasu skończymy malowanie by then we shall have finished the painting

- tradycja ta sięga wstecz do XVII wieku this tradition goes back to the seventeenth century

- do ostatniej chwili till the last moment, until the last

- wpół do drugiej/szóstej half past one/five

- do dwudziestu pacjentów dziennie up to a. as many as twenty patients a day

- do 100 złotych up to a. as much as one hundred zlotys

- inflacja spadła z dziesięciu do siedmiu procent inflation went down from ten to seven per cent

- do tamtego drzewa up to a. as far as that tree

- do kolan [buty, spódnica] knee-length; [śnieg, woda] up to one’s knees; [warkocze, włosy] down to one’s knees

- od stu do dwustu ludzi/kilometrów from one hundred to two hundred people/kilometres, between one hundred and two hundred people/kilometres

- zmierzyć coś z dokładnością do milimetra to measure sth to within a. to an accuracy of one millimetre

- do ostatniego tchu to the last gasp

- do ostatniego człowieka to a man, to the last man

- telefon/list do ciebie a phone call/letter for you

- piłka do drewna/metalu a saw for (cutting) wood/metal

- coś do jedzenia/picia something to eat/drink

- nie mieć nic do jedzenia/picia to have nothing to eat/drink

- do czego to jest? what is this for?

- „do czego używasz tej szmaty?” – „do mycia podłogi” ‘what do you use this rag for?’ – ‘for washing the floor’

- to nie jest do zabawy that’s not for playing with

- kluczyki do samochodu car keys

- przybory do pisania writing implements

- pasta do butów/podłóg shoe/floor polish

- muzyka do tańca dance music

- miejsce do siedzienia/spania a place to sit/sleep

- opiekunka do dziecka a nanny a. childminder

- „zatrudnię gosposię do prowadzenia domu” ‘housekeeper wanted’

- jednostka do zadań specjalnych a commando unit

- asystent do specjalnych poruczeń a special assistant

- Komisja do Spraw Zbrodni Wojennych War Crimes Commission

- mieć coś do zrobienia a. do roboty to have something to do

- nie masz nic lepszego do roboty? haven’t you got anything better to do?

- mamy kilka spraw do omówienia we’ve got a few things to discuss

- sekretarka przyniosła mu dokumenty do podpisania the secretary brought him some documents to sign

- sprawę przekazano do ponownego rozpatrzenia the case was sent back a. returned for reconsideration

- czy masz coś do prania/prasowania? have you got anything that needs to be washed/ironed?

- wziąć się do pracy to get down to work

- oddałem buty do naprawy I took the shoes in to be repaired

- pozowała mu do portretu she was sitting for him

- możliwy/niemożliwy do zrealizowania feasible/unfeasible

- nienadający się do jedzenia uneatable

- wyrażenie nie do przetłumaczenia an untranslatable phrase

- hałas nie do wytrzymania unbearable noise

- przeszkody nie do pokonania insurmountable obstacles

- propozycja nie do przyjęcia an unacceptable proposal

- to jest nie do załatwienia this is impossible (to arrange)

- miłość/szacunek do kogoś love/respect for sb

- nienawiść do kogoś hatred for a. of sb

- jego stosunek do rodziców/pracy his attitude towards his parents/to(wards) (his) work

- mieć a. odczuwać wstręt do pająków to hate a. be afraid of spiders

- tęsknić do czegoś to long a. yearn for sth

- należeć do stowarzyszenia to belong to a. to be a member of an association

- należeć do partii to be a member of a party

- od dziesięciu lat należy do Partii Zielonych he’s been a member of the Green Party for ten years

- zapisać się do chóru/klubu to join a choir/club

- zaciągnąć się do wojska to enlist in the army

- zaliczać kogoś do swoich przyjaciół to count sb among one’s friends

- przymocować/przywiązać coś do czegoś to attach/tie sth to sth

- dodatek do pensji an allowance a. bonus on top of sb’s wages/salary

- był przystojny, do tego jeszcze nie stary he was good looking, and not so old either

- do tego wszystkiego (na domiar złego) on top of all that

- porównać kogoś/coś do kogoś/czegoś to compare sb/sth to sb/sth

- a do b tak się ma jak x do y a to b is like x to y

- mapa w skali 1 do 2500 a map on a scale of 1 to 2500

- makieta w skali jeden do pięciu a one-fifth scale model

- Legia wygrała dwa do jednego Legia won 2-1

- do łóżka, ale już! off to bed now!

- do roboty! let’s get down to work!; let’s go! pot.

■ co ci do tego? what’s it got to do with you?; what business is it of yours? pot.

- jemu nic do naszych spraw he has no business interfering in our affairs

- do niczego pot. rotten pot.; useless

- pragnął tylko trochę spokoju he wished only for a little peace and quiet

- czegóż więcej można jeszcze pragnąć? what more could one wish for?

- pragnęła z całego serca szczęścia dla swych dzieci with all her heart she wished for her children’s happiness

- pragnął sprawiedliwości za doznane krzywdy he wanted justice for the wrongs he had suffered

- osiągniesz wszystko, czego pragniesz you’ll get everything you crave for, you will get your heart’s desire

- pragnąć coś zrobić to wish a. desire to do sth

- gorąco pragnę pojechać do Chin I dearly wish to visit China

- pragnę, żebyś dochował obietnicy I want you to keep your promise

- pragnęli, żeby córka wyszła za mąż they wished their daughter would get married

- pragnę wyjaśnić, że uczyniłem to na ich prośbę I want a. wish to make it clear that I did it at their express request

- pragniemy wyrazić wdzięczność wszystkim tym, którzy nam pomogli we want a. wish to express our gratitude to all those who helped us

- pragnę poinformować, że jutrzejszy wykład się nie odbędzie I wish to a. would like to inform you that tomorrow’s lecture has been cancelled

- pragnęli siebie od chwili, kiedy się poznali they were attracted (to each other) from the moment they met

■ jak pragnę szczęścia a. zdrowia pot. swear blind pot.

- pragnąć czegoś jak kania dżdżu a. deszczu to yearn a. pine for sth